Nieuwe Aforismen
Nieuwe collectie aforismen, geschreven in de periode na de uitgave van de bundel aforismen onder de titel 'Wat is dan de Mens' bij uitgeverij Sjibbolet.
De vraag ‘Wat versta je onder het woord God?’ helpt om zinloze vragen over God te voorkomen.
*
Hij is een alleseter en een niets-produceerder.
*
De belangrijkste waarneming die een mens kan doen is zijn eigen zelf waar te nemen.
*
Iemand spreekt met zo’n zware diepe stem, vervuld van zichzelf: indrukwekkend en ontroerend leeg.
*
Als je heel erg goed bent in éen ding, ben je — zo leert de ervaring — onvermijdelijk heel erg slecht in het tegenovergestelde.
*
Valstrikken van de taal: mensen verwarren 'hetzelfde anders' met 'het andere zelf'.
*
Als ik voor mijzelf al een min of meer intieme vreemde ben, hoe moet ik dan verwachten voor een ander niet een intieme — of een verre — vreemde te zijn? Een bron van onrust in de samenleving.
*
De taal is veel grover dan de werkelijkheid die zij verwoordt.
*
De mens is als een vlieg zo vlug en als een schildpad zo langzaam. Hij is alles in een.
*
Het primaire probleem is niet 'Wat en hoe moet ik het met de ander doen?', maar 'Wat en hoe moet ik met mijzelf doen, zó dat ik het beter met de ander kan doen? In contact met die ander.' Ik heb meer macht over mijzelf dan ik over de ander heb.
*
De kunst is je diepe lijden om te zetten in nu echt te gaan leven.
*
De pijn voelen van het zo alleen te zijn met jezelf in het missen van je moeder.
*
Het minste dat je over Kierkegaard kunt zeggen is dat hij ongehoord en blijvend interessant is door zijn mislukte liefde voor Regine Olsen. Hierin is hij uniek en werd hij de meester van de paradox.
*
Voor míj geldt: er is de filosoof, er is de theoloog en daartussen in de psycholoog.
*
Het dier is uit-wendig, het wendt zich naar buiten toe. De mens is in-wendig, hij wendt zich naar binnen toe. Dit is het basale verschil tussen ruimte en tijd.
*
De mens is het afgrondelijke dier.
*
In mijn hoge ouderdom vlucht de naam van mensen weg. De gedachten zelf vluchten niet weg.
*
Wij gebruiken woorden voor díngen, die al wegvlieten op het ogenblik waarop zij ze waarnemen.
*
Een ander mens begrijpen is het moeilijkste dat er bestaat. Dit geldt zelfs voor mensen met wie je intiem verkeert.
*
Hij was één en al gevoel en één en al verstand.
*
Ik begrijp mijzelf ook maar zeer ten dele. En gelukkig is geluk niet zo relevant. Het is het pure zijn van een wees, een zijn, waar een ander soms een glimp van opvangt.
*
Een woord wil eerder gesproken dan geschreven zijn. Dit staat tegenover de spreuk: wie schrijft blijft.
*
Het genade-verhaal van Jezus toont ons ongenadig het genadeloze karakter van de mens.
*
Een doorsnee-mens is iemand die allerlei woorden gebruikt zonder te weten wat ze betekenen.
*
In de ruimte kunnen dingen voor goed wegraken. In de tijd raken die dingen nooit weg. Dit is het afgrondelijke verschil tussen ruimte en tijd.
*
Elk mens is oneindig interessant. Zelfs de meest banale mens is een mysterie.
*
Onrust kan de voorwaarde zijn voor rust.
*
Er is een onderscheid tussen een ontregeling die binnen het gebied van de regeling valt en een ontregeling die buiten het gebied van de regeling valt. Die tweede is problematisch, moeilijk weg te krijgen of te behandelen.
*
Als het goede zich herhaalt, kun je zeggen: beter twee keer dan geen keer. Als het kwade zich herhaalt, kun je zeggen: beter geen keer dan een keer.
*
Je hebt onbelangrijk, belangrijk, belangrijker, belangrijkst. Het leren kennen van deze vier stadia is levenskunst.
*
Het moment waarop hij dreigde te ontdekken dat hij niet in alles onaanvechtbaar perfect was, viel hij in een peilloze depressie.
*
Een vloek is een bondige samenvatting van iemands onmacht.
*
De werkelijkheid is van stof (de levenloze natuur) én van leven (de levende natuur). Stof en leven zijn zintuigelijk waarneembaar. Fantasieën, geest, gedachten en gevoelens zijn niet zintuigelijk waarneembaar.
*
Waarom bestaat er filosofie en waarom bestaan er romans, gedichten, muziek en beeldende kunst? Omdat wij mensen altijd blind zullen blijven tasten naar de 'ware' werkelijkheid.
*
De mens is een creatieve vergissing van de evolutie.
*
Heb jij moet of heb jij moed?
*
Wat is die Abraham van Genesis 22 ons ver en vreemd en wat is die Abraham ons ook nabij en vertrouwd.
*
Als ik mijn aandacht aan dat ene geef, offer ik mijn aandacht voor dat andere op.
*
Waarom zouden wij Genesis 22 nog lezen? Om te doorleven hoe wij omgaan met de machten die ons te boven gaan.
*
Verzwijgen is een heel aparte dimensie van zwijgen.
*
De werkelijkheid is naakt. De verbeelding is aangekleed.
*
Freud is vreselijk verouderd én ongemeen belangrijk en actueel in de diepte.
*
Hij zei: Ik was als kind een snotneus, maar zonder snot. Want mijn verdriet in de diepte kon niet naar boven komen.
*
Gevoel is het hart van het hoofd.
*
IS: In een oogwenk kan een structuur van eeuwen of van millennia vernietigd worden tot een onherstelbare chaos. Bizar.
*
Er is het toen-daar verleden én er is het nu-hier verleden.
*
Wij allen, mens en dier, leven door het doden van ander leven.
*
Voor je leven betaal je met je dood.
*
Positieve en negatieve karaktertrekken in een mens zijn zo verstrengeld, dat als je het negatieve in de mens niet wilt aanvaarden, je het positieve ook kwijt bent.
*
De mensheid droomt van God en van de duivel.
*
De mens is het enige dier dat vecht met zichzelf en dan ook nog hevig.
*
Een levensparadox: het is een kunst twee werelden tegenover elkaar en tegelijkertijd bij elkaar te laten zijn, de rijkdom van de armoede en de armoede van de rijkdom.
*
Wij zijn veel kinderlijker dan wij denken en veel volwassener dan wij durven te hopen.
*
De mens is het dier, dat weet dat hij er is en dat weet dat hij sterven moet. Dit is de diepe betekenis van het woord ex-centriciteit: zelf-bewustzijn.
*
Creativiteit is: in de bonte loop van de tijd bedachtzaam zijn op die gedachten die je op een nieuw spoor zetten.
*
Wetenschap houdt zich bezig met de vraag: hoe? Religie houdt zich bezig met de vraag: waarom?
*
Schriftuitleg is altijd eenvoudig. Historisch proces is altijd complex.
*
Dogma als idee is altijd eenvoudig. Geschiedenis als werkelijkheid is altijd complex.
*
Een verschil tussen van buitenaf tegenover van binnenuit: moet de werkelijkheid mij vasthouden of kan ik de werkelijkheid vasthouden?
*
Het is mooi als je in een taal zo schrijven kunt, dat een buitenlandse lezer het woordenboek pakt om nog beter na te voelen wat er in jouw taal precies staat.
*
Aan de oppervlakte van onze persoon presenteren wij ons als veel normaler dan wij in onze diepten zijn. Soms piept even iets van het abnormale van de diepten door de kieren van de oppervlakte heen. Bij psychisch ernstig gestoorde mensen zijn dit grote gaten geworden.
*
Genesis 22 is een verhaal, een verhaal, een verhaal. Het is niet een verslag van iets dat werkelijk gebeurd is.
*
Napoleon kun je op twee manieren beschouwen: ten eerste als massamoordenaar à la Hitler; ten tweede als een complexe en constructieve persoonlijkheid van historische betekenis.
*
Bij oppervlakkige mensen blijft hun taal aan de oppervlakte van de persoon. Bij diepzinnige mensen doortrekt de taal hun hele innerlijk.
*
Ik heb veel kennis en inzicht verworven, maar ik weet niet waar die vandaan gekomen is. Daarom is het zogenaamde plagiaat onvermijdelijk.
*
Het absolute vindt geen volledige uitdrukking in het relatieve van het menselijke leven, maar wel … een voldoende uitdrukking.
*
Hij was een perfectionist, tot de dood erop volgde.
*
Gestoorde mensen doen in de werkelijkheid wat normale mensen in hun fantasie doen. Zij belasten de samenleving van normale mensen in hoge mate.
*
Hoe later in de tijd, des te vollediger en betrouwbaarder het beeld dat wij van het verleden kunnen hebben.
*
In het leven staan wij, in de dood liggen wij.
*
Na overleven blijft welk ander leven over? Essentieel en existentieel?
*
De mens is te klein voor zijn eigen grootheid. De mens kan met zijn eigen mogelijkheden niet goed omgaan.
*
In onze dromen beleven wij de betekenis van ons leven dieper dan in ons waakbewustzijn. Koester daarom het contact met je dromen.
*
Hitler was meer een Verführer dan een Führer.
*
Als twee mensen samenwonen is het zelden zo dat slechts door één van de twee de problemen komen.
*
Wij mensen leven eigenlijk meer als oren-dieren dan als ogen-dieren.
*
Mijn beeld-wereld kan nooit rechtstreeks bij jou komen. Maar mijn woord-wereld kan dat wel.
*
Als ogen-dieren zijn wij mensen eenzaam, als oren-dieren zijn wij sociaal.
*
Het bijzondere van een parabel is dat er niet één, maar vele geldige manieren zijn om het verhaal uit te leggen.
*
Een parabel is een verhaal dat je in één zin kunt aanduiden, maar dat je nog niet in honderdduizend zinnen kunt uitputten.
*
De alsmaar voortschrijdende technologie is een vriend, maar nog meer een vijand van de menselijke natuur.
*
In het ideale geval is een echte volwassene een rijp en wijs geworden kind.
*
Van binnen uit naar buiten. Naarmate ik mijzelf beter ken, kan ik ook jou beter kennen.
*
Waar Hegel zwak in was, daarin was Kierkegaard groots, en waar Hegel groots in was, daarin was Kierkegaard zwak.
*
Alles wat bij mij binnengekomen is in mijn lange leven, is nog steeds in mij. Maar het is een grote kunst te onderkennen, in welke vorm het nog in mij is.
*
De mens is niet alleen een schitterend lichaam met een stralend bewustzijn, met een diepe ziel en geest. De mens is ook een ding dat in het gebruik slijt, totdat het versleten is en al naar de cultuur weggegooid, verbrand of in de grond gestopt wordt.
*
De mens is het mooiste en het lelijkste wezen in de wereld.
*
Hij liet al zijn stokpaardjes paraderen.
*
Niemand is volledig menselijk. Wij zijn allen partieel menselijk en daarin juist werkelijk menselijk.
*
De mens is het enige dier dat niet natuurlijkerwijs in het heden leeft, maar onnatuurlijkerwijs.
*
Als er een woord is dat niet bij mens-zijn past, dan is dat het woord eenheid. De mens is het enige innerlijk gespleten dier.
*
De mens is het volstrekt afwijkend dier, dat leeft en tegelijk weet dat hij leeft.
*
Een mens moet een platform hebben van waaruit hij tot de ander spreekt.
*
Wij moeten natuurlijke, normale angst onderscheiden van onnatuurlijke, pathologische angst.
*
Als je te lief bent, heb je te weinig lief.
*
Het ruime heden is de lege ruimte waarin ons manipuleren met verleden en toekomst plaats kan vinden.
*
Paradox: Tijd is een heel abstract begrip, waarover mensen lang en vrijblijvend kunnen babbelen. Tijd is heel concreet: aan de tijd kun je sterven.
*
Een redenaar huilt niet. Hij doet anderen huilen.
*
Woorden maken dingen die op dit ogenblik buiten ons afwezig zijn, innerlijk aanwezig.
*
Mensen die in psychotherapie gaan zijn gewone mensen met uitzonderlijke problemen.
*